Wat is metageletterdheid?

TL;DR (te lang; niet gelezen)

Metaliteracy is een geavanceerde geletterdheid die kritisch denken, ethisch gebruik van informatie en gezamenlijke kenniscreatie in digitale omgevingen bevordert.

Definitie van metaliteracy

Metaliteracy is een breed geletterdheidskader dat traditionele informatiegeletterdheid uitbreidt door de nadruk te leggen op:

• Kritische evaluatie van digitale inhoud
• Ethische omgang met informatie
• Gezamenlijke kennisproductie
• Metacognitieve reflectie (bewustzijn van je leerproces)

De term werd in 2011 geïntroduceerd door Tom Mackey en Trudi Jacobson [1]. Metaliteracy erkent de verschuiving van passieve informatieconsumptie naar actieve deelname in het digitale tijdperk.

Onderliggende geletterdheden

Metageletterdheid incorporeert en verenigt verschillende soorten geletterdheid die essentieel zijn in de digitale en participatieve omgevingen van vandaag:

• Informatiegeletterdheid: Metageletterdheid bouwt voort op het fundament van informatiegeletterdheid door zich niet alleen te richten op het evalueren en gebruiken van informatie, maar ook door deze vaardigheden te integreren binnen een breder, meer collaboratief en reflectief kader.
  • Digitale geletterdheid: Als subset van metageletterdheid omvat digitale geletterdheid het gebruik van digitale tools voor het creëren en delen van informatie, waarbij de ethische en effectieve inzet van technologie in verschillende contexten wordt benadrukt.
• Mediageletterdheid: Metageletterdheid breidt mediageletterdheid uit door de kritische evaluatie en productie van media-inhoud aan te moedigen, waardoor een dieper begrip van de rol van media in de samenleving ontstaat en het vermogen wordt verbeterd om verantwoordelijke en geïnformeerde media te creëren.
• Visuele geletterdheid: Binnen het kader van metageletterdheid omvat visuele geletterdheid het interpreteren en creëren van visuele informatie, waarbij vaardigheden worden bevorderd om visuele media te begrijpen en effectief te gebruiken voor communicatie en het delen van informatie.
• Makergeletterdheid: Metageletterdheid omvat makergeletterdheid, wat inhoudt dat creëren en innoveren met behulp van verschillende tools en technologieën. Dit aspect benadrukt de verschuiving van consument naar maker, waarbij empowerment wordt aangemoedigd en kritisch denken en samenwerking worden gestimuleerd in maker-gecentreerde leeromgevingen.

Bredere gerelateerde concepten

Metageletterdheid verbindt zich met verschillende bredere concepten die diverse soorten geletterdheid integreren:

• Kritisch denken: Het vermogen om helder en rationeel te denken, waarbij begrip wordt verkregen van de logische verbanden tussen ideeën.
• Levenslang leren: Informatiegeletterdheid is fundamenteel voor levenslang leren, waarbij individuen worden gemachtigd om effectief informatie te zoeken, evalueren, gebruiken en creëren gedurende hun leven.
• Burgerschap: Informatiegeletterdheid is essentieel voor actief en geïnformeerd burgerschap, waardoor individuen volledig kunnen deelnemen aan de samenleving en geïnformeerde beslissingen kunnen nemen.

Deze bredere concepten biedt metageletterdheid een verenigd kader dat kritisch denken versterkt, levenslang leren ondersteunt, actief burgerschap bevordert en sociotechnische vaardigheid ontwikkelt.

Synoniemen

Verschillende termen worden vaak door elkaar gebruikt met of naast metageletterdheid, zoals informatiegeletterdheid, informatievaardigheid, mediageletterdheid, digitale geletterdheid en transgeletterdheid. Echter, deze termen zijn subsets van het bredere concept van metageletterdheid en geen synoniemen.

Tegenovergestelde termen

Tegenovergestelden van metageletterdheid weerspiegelen een gebrek aan kritisch denken, samenwerking en metacognitieve reflectie in het digitale tijdperk:

• Informatie-ongeletterdheid: Het onvermogen om informatie te identificeren, te vinden, te evalueren en effectief te gebruiken.
• Digitale ongeletterdheid: Het gebrek aan vermogen om informatie- en communicatietechnologieën te gebruiken om informatie te vinden, te evalueren, te creëren en te communiceren.
• Mediageletterdheid: Het onvermogen om toegang te krijgen tot, te analyseren, te evalueren en media te creëren in verschillende vormen.
• Ongenuanceerd denken: Het ontbreken van kritische denkvaardigheden.
• Passieve consumptie: Het consumeren van informatie zonder actief betrokken te zijn bij evaluatie, reflectie, of productie.
• Cognitieve inflexibiliteit: Het onvermogen om het eigen denken aan te passen aan nieuwe informatie of veranderende omgevingen.

Gerelateerde termen

Termen die nauw verwant zijn aan metageletterdheid zijn onder andere:

• Transgeletterdheid: Het vermogen om te lezen, schrijven en communiceren over verschillende platforms, tools en media. Deze term is nauw verbonden met metageletterdheid omdat het de integratie van meerdere vormen van geletterdheid benadrukt.
• Informatievaardigheid: Verdergaand dan informatiegeletterdheid omvat informatievaardigheid de toepassing van verworven informatie om originele, doordachte inhoud te creëren. Metageletterdheid ondersteunt dit door actieve kennisproductie en deling aan te moedigen.
• Sociotechnische vaardigheid: Het vermogen om effectief te navigeren en deel te nemen in zowel sociale als technische omgevingen. Metageletterdheid omvat dit door samenwerking en deelname in digitale ruimtes te bevorderen.
• Metacognitie: Het proces van nadenken over het eigen denken. Metageletterdheid legt een sterke nadruk op metacognitieve reflectie als een kerncomponent van leren.
• Culturele geletterdheid: Het vermogen om vloeiend te begrijpen en deel te nemen in een gegeven cultuur. Metageletterdheid omvat culturele geletterdheid door het bevorderen van bewustzijn en waardering voor diverse perspectieven en informatiebronnen.

Conclusie

Metageletterdheid biedt een uitgebreid kader dat verder gaat dan traditionele informatiegeletterdheid, waarbij de nadruk wordt gelegd op kritisch denken, ethisch gebruik en collaboratieve informatieproductie in het digitale tijdperk. Door verschillende vormen van geletterdheid te integreren en metacognitieve reflectie te bevorderen, rust metageletterdheid individuen uit om te navigeren en te gedijen in complexe informatielandschappen. Deze holistische benadering zorgt niet alleen voor geïnformeerde en verantwoordelijke consumenten van informatie, maar ook voor actieve en reflectieve bijdragers aan het informatie-ecosysteem. Het begrijpen en aannemen van metageletterdheid is essentieel voor effectieve participatie in de onderling verbonden wereld van vandaag.