Wat agent-browsers zien dat anderen missen

Kort gezegd - in één oogopslag

• Uitdaging: De meeste browsers en privacytools missen belangrijke trackinggedragingen—vooral rond toestemming en cross-site delen.
• Oplossing: We gebruikten een agent-browser om sites te bezoeken als een echte gebruiker, verborgen scripts op te sporen en uit te leggen van wie ze zijn en waarom ze belangrijk zijn.
• Resultaat: De browser vond verborgen trackers die Chrome, Brave en uBlock misten; liet zien hoe toestemming wordt hergebruikt tussen nieuwsmerken; en maakte onzichtbare connecties zichtbaar voor het publiek.

Een nieuw soort zichtbaarheid

De meeste browsers laten zien waar je op klikt. Een paar blokkeren wat je niet ziet. Agent-browsers gaan verder—ze volgen verborgen scripts, tonen datastromen en leggen bloot wie er achter de schermen meekijkt.

In deze casestudy gebruikten we Comet om zes grote Nederlandse nieuwssites te analyseren. Waar tools als Chrome en uBlock wat tracking oppikten, ontdekte Comet veel meer: stille scripts van derden, schendingen van toestemming en gedragsregistratie die begon vóórdat gebruikers ergens mee instemden.

De bevindingen tonen aan waarom tools zoals Comet niet alleen nuttig zijn—maar essentieel voor iedereen die wil begrijpen hoe het web echt werkt.

Projectoverzicht

We onderzochten hoe een agent-browser online tracking begrijpelijker kan maken voor het grote publiek.

Met behulp van zes bekende Nederlandse nieuwssites hebben we:

• Volledige lijsten van verborgen trackers gevonden (advertenties, analytics, social media, toestemmingshulpmiddelen en meer)
• Herbruik van toestemming tussen verwante sites blootgelegd
• Vergeleken wat verschillende tools (Chrome, Brave, uBlock) zien versus wat er echt laadt

Het resultaat? Een duidelijker, transparanter beeld van het web—en een tool die digitale educatie, privacybewustzijn en kritisch denken ondersteunt.

De uitdaging en context

We bezoeken dagelijks nieuwssites. Maar achter de koppen laden tientallen scripts van derden stilletjes—ze volgen je klikken, keuzes en soms zelfs je toestemming.

Zelfs tools zoals adblockers of Brave verbergen sommige zaken, maar leggen zelden uit wat er gebeurt. En standaardbrowsers tonen je helemaal niets. Wij vroegen ons af:

Kan een AI-aangedreven browser zich gedragen als een digitale detective en laten zien wat er écht gebeurt achter de pagina?

We kozen Nederlandse nieuwsmerken zoals NU.nl, AD.nl en Trouw.nl, allemaal van hetzelfde bedrijf (DPG Media). Dat gaf ons de perfecte testomgeving om patronen te ontdekken tussen gekoppelde sites.

Onze doelen:

1. Duidelijkheid – maak onzichtbaar trackinggedrag zichtbaar
2. Vergelijking – test hoe verschillende tools presteren
3. Educatie – help mensen online tracking beter begrijpen

Onze aanpak

We gebruikten Comet, een experimentele agent-browser, om echte gebruikersbezoeken aan elke site te simuleren. Wat maakt het anders? In tegenstelling tot traditionele tools doet Comet het volgende:

• Observeert elk bestand, script en verzoek dat wordt geladen
• Identificeert trackers op basis van doel (advertenties, toestemming, sociaal, enz.)
• Brengt in kaart wie wat bezit—en waarom dat belangrijk is
• Vergelijkt verschillende browserinstellingen (bijv. Chrome versus Brave)

Zo veranderden we trackingdata in een duidelijk verhaal: Wie kijkt mee? Hoe zijn ze verbonden? Wat verandert er als je andere tools gebruikt?

Gebruikte tools

• Comet agent-browser (2025-versie)
• Tracker-classificatie (gegroepeerd op advertenties, toestemming, analytics, sociaal, onbekend)
• Gesimuleerde bezoeken met Chrome-, Brave- en uBlock-instellingen
• Visuele analyse met behulp van een eenvoudige Venn-diagram

Wat we vonden

✅ Tracker-stack van NU.nl

Comet vond 7 trackers op NU.nl:

• 2 advertentie-trackers (bijv. Google)
• 2 analysetools (bijv. dpgmedia.net)
• 1 toestemmingsmanager (consensu.org)
• 1 social plugin (Facebook)
• 1 onbekend domein (reklama.io)

Ter vergelijking:

• Chrome liet niets zien
• uBlock blokkeerde advertenties maar miste toestemmingsactiviteit
• Brave blokkeerde meer, maar legde niets uit

💡 Alleen Comet liet alles zien—en legde het doel van elke tracker uit.

Cross-site toestemming delen

We ontdekten dat NU.nl, AD.nl en Trouw.nl allemaal dezelfde trackingstructuur delen. Eén cookie-klik op één site activeert trackers op alle drie.

Gedeelde domeinen zijn onder andere:

• doubleclick.net (advertenties)
• facebook.com (sociaal)
• dpgmedia.net (analytics)
• consensu.org (toestemmingsmanager)

“Jouw toestemming reist met je mee. Zeg ja op één site en anderen beginnen ook te tracken.”

Waarom dit ertoe doet

Agent-browsers helpen mensen het onzichtbare te zien:

• Duidelijkheid: Ze leggen uit wat er wordt geladen en waarom dat belangrijk is.
• Vergelijking: Ze simuleren tools zoals Brave of uBlock om te laten zien wat wordt gemist.
• Educatie: Perfect voor lessen in digitale geletterdheid, workshops of onderzoek.
• Inzicht in realtime: Ontdek nieuwe of obscure trackers voordat ze op blocklists verschijnen.
• Toezicht: Sinds april 2025 controleert de Autoriteit Persoonsgegevens actief op tracking vóór toestemming. Agent-browsers leggen deze overtredingen bloot en leveren bewijs, zoals bij waarschuwingen aan DPG.

Wat we leerden

Belangrijkste inzichten

• Toestemmingstools gedragen zich vaak zelf als trackers
• Cross-site delen zit ingebouwd in veel medianetwerken
• De meeste tools blokkeren—maar leggen niets uit

Uitdagingen

• Vereist wat technische setup (Comet is nog experimenteel)
• Gedrag van trackers moet nog steeds door mensen geïnterpreteerd worden
• Niet alle tracking is schadelijk—maar gebruikers verdienen duidelijkheid

Praktische toepassingen en toekomstideeën

• Educatie: Breng tracking-audits naar de klas
• Audits: Draai snelle diagnoses op je eigen site
• Publiek bewustzijn: Help burgers zien hoe het web echt werkt

We verkennen ook nieuwe agent-tools voor:

• AI-gegenereerde contentchecks
• Cookiebeleid-audits
• Beoordeling van algoritmische eerlijkheid

Symbio6 kan helpen

Bij Symbio6 bouwen we tools en verhalen die complexe AI-systemen menselijker maken. Deze casestudy is slechts één voorbeeld. We bieden ook:

• Workshops over AI, privacy en webtransparantie
• On-the-job coaching voor AI-geletterdheid en besluitvorming
• Interactieve tools voor het aanleren van kritisch denken en digitale vaardigheden

“AI laat ons ontdekken, niet alleen automatiseren.”

Klaar om te verkennen?

Benieuwd wat Nederlandse nieuwssites echt tracken? Lees deel 1: Hoe Nederlandse nieuwssites je volgen

Wil je zelf een agent-browser proberen? Neem contact op voor demo’s, workshops of ondersteuning.